نخستین زیست‌بانک یا سامانه اینترنتی قارچ‌شناسی، گلسنگ‌شناسی بین‌المللی ایران با نام اختصاری "مایکولیک"، 12 شهریورماه امسال در حاشیه همایش ملی قارچ‌شناسی در استان گیلان رونمایی می‌شود.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، محمد سهرابی، استادیار سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با اعلام این خبر گفت: کار راه‌اندازی این سامانه از سه سال پیش آغاز شد و در سال 2012 نسخه اینترنتی آن نیز جایزه "سیلویا شارنوف" را از سوی انجمن بین‌المللی گلسنگ‌شناسی دریافت کرد و اکنون نسخه جدید و دو زبانه آن آماده رونمایی و استفاده عموم است.

وی افزود: جایزه بین‌المللی گلسنگ‌شناسی "سیلویا شارنوف" هر چهار سال یکبار توسط انجمن بین‌المللی گلسنگ‌شناسی به بهترین وب‌سایت آموزشی و تحقیقاتی در زمینه گلسنگ‌ها داده می‌شود. زیبا شناسی، تاثیرات آموزشی، لینک‌های مفید، دقت محتوا و قابلیت استفاده برای گروه‌های هدف از جمله معیارهای این جایزه است. "سیلویا شارنوف" که این جایزه به نام او نام‌گذاری شده است، طبیعت‌شناس و عکاس طبیعت هلندی در زمینه گلسنگ است.

سهرابی اظهار کرتد: تدوین سند راهبردی و ارائه نقشه راه در پژوهش‌های ملی قارچ شناسی و گلسنگ شناسی کشور، تربیت نیروهای متخصص در حوزه قارچ شناسی و گلسنگ شناسی و جبران خلاهای موجود در کشور، مطالعه مستمر و پایش تنوع زیستی قارچ‌ها و گلسنگ‌ها، تهیه فلور دو زبانه، اطلس رنگی و کتابهای متعدد راهنمای قارچ‌ها و گلسنگ‌های ایران برخی از اهداف راه اندازی این زیست بانک مایکولیک است.

وی افزود: ارائه تصویری پررنگ از فعالیت قارچ شناسان و گلسنگ شناسان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی، افزایش خودباوری در بین محققان ایرانی، مطالعه جنبه‌های ناشناخته، مغفول مانده و کاربردی قارچ‌ها و گلسنگ‌های ایران، افزایش آگاهی عمومی، توسعه آموزشی و بومی سازی دانش تخصصی قارچ‌ها و گلسنگ‌ها در ایران از دیگر اهداف کلان زیست بانک مایکولیک است.

استادیار سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران خاطرنشان کرد: تا کنون فهرست 800 گونه گلسنگ و 600 گونه قارچ چوب زی از ایران شناسایی شده و در این سامانه قرار گرفته است و پیش بینی می‌شود بیش از 2500 گونه گلسنگ و 6 هزار گونه قارچ (چوب زی، انگل، خاک زی و دیگر گونه‌ها) در کشور وجود داشته باشد.

سهرابی تصریح کرد: در بخش گلسنگ شناسی عمده تمرکز برنامه‌های پژوهشی و ترویجی به مطالعات گلسنگ‌های فرساینده و مخرب آثار باستانی، استفاده از گلسنگ‌های نشانگر در سنجش آلودگی هوا و محیط زیست و همچنین زیست پوسته‌ها و نقش آنها در مهار ریزگردها اختصاص خواهد یافت و در بخش قارچ شناسی هم موارد مختلفی نظیر جنبه‌های کاربردهای بیوتکنولوژی، پزشکی - دارویی و خوراکی تمرکز خواهد داشت.

وی گفت: سامانه اینترنتی مایکولیک سامانه‌ای با سیستم بسیار پیشرفته است، به طوری که به راحتی می‌توان تمام نقاط کشور را از لحاظ دارا بودن گونه‌های قارچی و گلسنگی رصد کرد.

وی ادامه داد: اینکه برخی گونه‌های بومی یک منطقه خاص هستند و یا اینکه پراکنش (پراکندگی) آنها چگونه است و چه بستری دارند نیز توسط این سامانه امکان پذیر است. همچنین مشخص می‌شود در کدام منطقه از کشور کار مطالعاتی و تحقیقاتی روی این گونه‌ها انجام شده و کجا نشده است، از این رو از موازی کاری و اتلاف انرژی و هزینه مالی جلوگیری می‌شود.

استادیار پژوهشکده زیست فناوری سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران تاکید کرد: ایران کشوری بسیار غنی از لحاظ تنوع زیستی است و گونه‌های متنوعی از قارچ و گلسنگ در آن وجود دارد، اما متاسفانه کارهای مطالعاتی زیادی در این زمینه صورت نگرفته است که جای کار زیادی دارد.

وی اظهار کرد: به عنوان مثال در جنگل‌های شمال قارچ‌های چوب زی زیادی رشد می‌کنند، در حالی که در کشور هنوز متخصص قارچ‌های چوب زی به اندازه تعداد انگشتهای دست نداریم، این وضعیت در مورد گلسنگ‌ها هم مشهود است، بنابراین باید با برنامه ریزی علمی و عملی و داشتن چشم انداز مناسب و بهره گیری و توجه به اسناد بالادستی و ارائه کارهای پژوهشی نتیجه بخش، این کمبود را هر چه سریعتر جبران کنیم.

سهرابی گفت: در شکل گیری و راه اندازی این سامانه هیچ حمایتی از سوی مراکز اجرایی، علمی و پژوهشی مربوطه دریافت نشده، اما توسعه و استمرار کار آن نیازمند حمایت بودجه‌های دولتی است.

وی اظهار کرد: تدوین فهرستهای ملی، استانی و منطقه‌ای، فهرستهای کاربردی و دارویی، تاریخچه به روز شده قارچ شناسی و گلسنگ شناسی در ایران، ساماندهی گروه‌های مختلف تحقیقاتی مرتبط با قارچ و گلسنگ، تهیه فهرست گونه‌های در معرض خطر، ارائه کلید تعاملی برای 9 هزار و 727 گونه از گلسنگ‌های جهان به زبان فارسی، انتشار فرهنگ مصور لغت قارچ شناسی و گلسنگ شناسی دو زبانه و گزارش مهمترین یافته‌های گلسنگ شناسی ایران و سایر کشورها از بخش‌های مهم و برنامه‌های اصلی راه اندازی این سامانه علمی آموزشی و پژوهشی است.

وی تاکید کرد: بعد از راه اندازی این سامانه، تحقیقات مستمر و هدفمند تمامی گونه‌های قارچی و گلسنگی ایران شناسایی شده و به تدریج بر روی سامانه قرار خواهند گرفت. البته دراین راستا با برخی از سامانه‌های بین‌المللی نیز همکاری خواهیم داشت و توافقاتی هم صورت گرفته است.

سهرابی گفت: حدود 17 تا 20 هزار گونه گلسنگ در جهان شناسایی شده و گلسنگ شناسان پیش بینی می‌کنند که تعداد آنها بیش از 30 هزار گونه باشد. این گیاه در سراسر جهان به چشم می‌خورد و گلسنگ‌ها اولین موجودات پر سلولی بودند که به خشکی وارد شدند.


ایسنا